Kokoman O Kaonot Sa Isa Ko Pat A Manga Imam

KOKOMAN O KAONOT SA ISA KO PAT A MANGA IMAM

Tonai sabap a kiyatundo o pat a manga Imam sa kaphagonoti ko madh-hab (kupit) iran?

Aya paka asal na madakul siran a phagonotan sii ko manga masa iran, lagid o Imam Sufyan Bin Uyaynah na so kupit iyan i phagonotan sa Makkah, na so Imam Malik na sa Madinah, na sii sa ingud a Shaam na so Imam Al-Auza'e, na sii sa Kuofah na so Imam Abu Haneefah ago Imam Sufiyan Ath-Thauri, Na sii sa Bashrah na so Imam Al-Hasan Al-Bashri, na sii sa Misir na so Imam Shafi-'i ago Imam Al-Layth Bin Sa'd, na sii sa Naysabour na so Is-haaq Bin Rahawiyyah. na sii sa Baghdad na tulo a madh-hab (kupit) a makalalauladon, giyanan so kupit o: Imam Ahmad Bin Hambal, go abu Dawood, go so Ibn Jareer. na aya bo a miyalamba sii sa giyanan a manga imam a mithatas so manga kupit iran, na so bo so pat kiran a manga Imam, a siran so: Abu Hanifa, Shafi-ie, Malik, Ahmad, sabap sa so manga kupit iran na miyasiyap o manga morit iran, go minidaptar iran sa satiman a kitab. na so manga pud a manga imam na da thatas so manga kupit iran, ka sabap sa da masiyap o manga morit iran, go da iran midaptar sa satiman a kitab.

So pat a manga Imam na sii kiran ini sabap o Allah a kiyasiyap o manga kokoman o agama a islam, ka sabap sa inaruga o Allah so kiyapagiklas iran sii ko kiyatontot iran sa ilmo, go so kiyaromasay ran sii ko kiyapagijtihad iran. na aya dun a mizaksi kiran ko kinisampay ran sa mujtahid mutlaq na so manga pud iran a manga ulama ko masa iran, go so langowan a manga ulama a miyakatondo-tondog sii ko omani masa, sa taman sa masa imanto.

Aya katharo o Imam Shamsodden Adh-Dhahabii sii ko kitab iyan a Siyaro a'laam An-Nobalaa na: "Miyakalaulad so mad-hab (kupit) o Imam Al-Awzai sa da mathay a masa, na oriyan iyan na miyanga-ada so manga phagonoton, sakamauto mambo so mad-hab (kupit) o Imam Sofyan, go so salakaw ruka niyan (a manga imam), ogaid na sii sa giya gawi-i (masa), na da miyalamba (a kupit) a rowar sa giyai a mad-hab (kupit) o pat a manga imam…"

Aya pud a sabap sa kiyatundo o pat ka tao a manga imam na pud anan sa kabaya o Allah, sa tindo iyan siran a pat ko manga ulama a manga mujtahid. Ka opama ka batano phamimikirana a giya-i a bilangan a pat (4), na lagid oba adun a papadalum non o Allah a ongangun, sa aya sabap na ilain tano so bilangan o manga Al-khulafa Ar-Rashideen a makalulubi ko langowan a manga sahaba ka pat siran, siran so: 

1- Abu Bakr As-Siddeeq 

2- 'Omar Bin Al-Khattab

3- 'Uthman Bin Affan 

4- 'Ali Bin Abi Talib

Na sii puman ko manga malaikat na pat mambo a matutundo kiran a manga alai pangkatan a manga malaikat sii ko Allah, siran so: 

1- Jibreel 

2- Mikaeel

3- Israfeel

4- 'Azraeel (ngaran o Malak Al-Maut) 

Na sii puman ko manga kitab a miyamangitoron toron sii ko manga Nabi na pat mambo a lalayonon pukha-aloy, giyanan so: 

1- Qur-an

2- Zabour

3- Tawrat

4- Enjeel 

Na sii puman mipantag ko manga tanda o Allah na tanto a madakul, ogaid na miyaloy ron so Allah sa pat, na sii niyan dun inaloy ko satiman a surah (Al-Gashiyah ), giyanan so: 

1- Unta

2- Langit

3- Palao

4- Lopa

Na sii puman mipantag ko manga olanolan na pat mambo a bithowanon sa Ash-horol Horom a miya-aloy sa qur-an, a giyanan so: 

1- Dhol-Qi'dah

2- Dhol-Hijjah

3- Muharram

4- Rajab

Wallahu A'lam.

Tonai sabap ago kaiportanti o kapakatundo o tao a muslim a da rampain ko manga sharat a kapagijtihad – lagid tano sa giyai a masa tano imanto- sa kapakatundo iyan sa isa a pagonotan niyan ko pat a manga imam?

Tanto a madakul a sabap ago kaiportanti o kaonot ago katundo sa isa ko pat a manga Imam. sa aya alowin tano ron na so manga importanti ron:

1. Kiya-ompongan ko manga ulama sa Usool a sadun sa muslim a da misampay sa daradat a mujtahid, na apiya pun ulama na oda sampain ko manga sharat a kapagijtihad, na miyapatoton a kapakaonot iyan ago kapakatundo iyan sa isa ko pat a manga imam sa pagonotan iyanon

2. So pat a manga imam na minisampay siran sa Ijtihad Mutlaq, goso sabot iran ko Qur-an ago Hadeeth na mas mala adi so sabot tano ron. na giyotoi sabap a patot ruk tano a kapaka-unot tano kiran, ka siran i malai sabot ko Qur-an ago so Hadeeth.

3. So manga Ulama a miyauna-an tano na aya kadakulan kiran na minisampay sa pangkatan a Mujtahid Moqayyad, na pumbasa-an i palaya siran dun mo-onot sa isa ko pat a manga imam, sabap sa sasabotun niran a dirambo puraotun sa sabot ago ilmo so pat a manga imam, sa aya ibaratiyan ko manga ala a Ulama na lagid o:

• Imam Al-Bukhari, sa aya kiya-aloyaon o manga ulama na sii suka niyan mo-onot ko kupit o Imam Shaafi-ie sii ko kadakulan a mas-alah, sa giyoto-i sabap a so Imam As-Sobki na inidaptar iyan so bukhari ko kitab iyan a Tabaqah Ash-Shafi'eyyah. Imam Tirmdhi, go Imam Nasaie, go Imam Ad-Daar Qutni , go Imam Ibnu Majah, go Imam Ibn Kather, go Imam Nawawi, go Imam Soyoti, go Imam Bayhaqi, go Imam Ibn Hajar ago so salakaw kiran na palaya siran mo-onot ko kupit o Imam Shaafi'i. 

• Imam Abu Haneefa na tanto mambo a madakul a manga ulama a mo-onot ko kupit iyan, lagid o Imam At-Thahaawi, Imam Az-Zayla'e, Imam Ad-Dihlawi, Shiek Al-Kandahlawi, Mohammad Al-Faateh ago so salakaw kiran a manga ulama a midadaputar sii ko kitab a Tabaqah Al-Hanafiyyah. 

• Imam Malik na madakul mambo a mo-onot ko kupit iyan a manga ala a Ulama, lagid o Imam Ibn Al-'Arabi, Imam Shatibi, Imam Qurtobi, ago so salakaw kiran a manga ulama a midadaputar so manga ngaran niran sii ko kitab a Tabaqah Al-Malikiyyah. 

• Imam Ahmad Bin Hanbal na midadaputar mambo sii ko kitab a Tabaqah Al-Hanabilah so manga ulama a mo-onot ko kupit iyan, lagid o Imam Ibn Taymiyya, go Imam Ibn Al-Qayyem, go Imam Abdul Qaader Al-Jaylaanie, go Imam Ibn Qodaamah, ago so salakaw kiran.

Samanaya na miyakarayag a so miyauna a manga ulama a miyamakalalai sowa ko islam, go manga-alai simba ko Allah na mo-onot siran ko pat a manga imam, go tomutundo siranon sa isa a phagonotan niran non, na mas-lubi a suk tano imanto a kapapantagan sa giya masa a makalalauladon so fitna ago kabobodai ko agama iphakaonot sa isa ko pat a manga imam.

Opama ka aya kokoman o kaonot ago katundo sa isa ko pat a manga imam na haram, odi na bid-'ah a marata, na aya dun a mananggilaon ago somaparon na so miyauna a manga ulama a manga alai sowa ko islam, go simba, go kaluk ko Allah. So Imam Abdul Qaader Al-Jaylaanie na aya taman a kapukhababayai niyan ko mad-hab (kupit) iyan a kupit o Imam Ahmad na gi-i niyan dipamangni-in a ron dun kapantagi a kapatay.

So pat a manga imam na sii siran inimbawata sii ko masa a miya-aloy o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam) a da-a lawan niyan a mapiya a masa, go tanto siran a marani ko masa o Rasulullah (Sallallaho 'Alahi Wasallam) a di suk tano, ka labi labi magatos ragon a pagulutan iran ago so Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam), na suk tano imanto na labi dun sanggibo ragon a kiya-awat tano ko masa o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam). Na mas lubi a sirani titho a makasasabot piyapiya ko mapapadalum a manga kokoman ko manga katharo o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam) a di suk tano, ka khapakay a adun a manga hadith a manga sahih a minisampay kiran na da ruk tano misampay, ka ba lagid o Qur-an a ini diyandi o Allah a kaziyapa niyanon, na so hadeeth na da niyan diyandi-in obaniyan ziyapa.

Opama ka igunuk so kaonot sa isa ko pat a manga imam, na aya dun a risolta a khaolaola o simba o manga muslim na pumubaloy a baya a ginawa, ka omani isa na aya dun a phamimili-in niyan na so malubod ko ginawa niyan, sa pumbaloy so antap iyan a kunaba thitho a simba a para ko Allah, ka para ko ginawa niyan, Sa giyanan i pumbuthowhan o manga ulam sa Talfeeq, aya ma-ana niyan na kapamimili sa malubod ko manga kupit o manga Imam, na aya kokoman anan ko Jom-hoor (kadakulan) ko manga ulama na haraam.

So da misampay sa pangkatan a mujtahid na amay ka aya niyan dun sana-an na so maito a sabot iyan ko islam ka mag-ijtihad ko kipunggolalanun niyan ko manga kokoman o pithibarangan a manga simba, na aya katharo-on o manga Ulama a manga Mujtahid na apiya pun masogat iyan so bunar na aya niyan badun kiyadosa, ka sabap sa da niyan pangnala ago da niyan ndodi so saboton o manga Ulama a manga Mujtahid.

Opama ka tomundo so muslim a da rampain sa mujtahid sa isa ko pat a manga imam a phagonotan niyan, na kunaba aya ma-ana niyan na ba da niyan kaonoti so Qur-an ago Hadeeth, ka aya mata-an a bunar na so kaonotinga sii ko isa ko pat a manga imam na lagid oba aya kiyaonotan ka na so Qur-an ago so Hadeeth, ka sabap sa so pat a manga imam na palaya siran mo-onot ko Qur-an ago so Hadeeth. 

Bunar dun a so Qur-an na di kharibat ago aya pagonotan, ogaid na aya pakaiza ko sii ruk tano a kunaba manga mujtahid, ino mangaday so sabot tano ko Qur-an ago so Hadeeth di kharibat, o anta aka pukharibat? Ino khamantokan iyan so titho a morad o ma-ana o Qur-an ago so Hadeeth anta aka di? Na mas lubi a mala so saboton o pat a manga imam ago marani sii ko bunar a di so sabot tano ron. Na giyanan i sabap a mas taralbi na sii tano makandod ko sabot o pat a imam a manga mujtahid sii ko Qur-an ago Hadeeth, ka mas-mala a sarig tano ko sabot iran ko Qur-an ago so Hadeeth a diso sabot tano ron, ka aya sabap na minirampay siran ko daradat a Ijtihaad a Muthlaq, go mas mala a miyaosar iran a oras sii ko katontot sa ilmo a di suktano.

Bunar dun ada ma-aloy sa Qur-an ago sa Hadeeth oba ini sogo o Allah a kapagonoti ko pat a manga imam, ogaid na aya zabotun tano na kunaba langowan a shae, odi na galubuk ada ma-aloy sa Qur-an ago sa hadeeth, go da nggalubuka o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam) ago so manga Sahaba niyan na ba aya kokoman niyan na haraam, odi na bid'ah a marata, ka opama ka aya kokoman o shae ago galubuk ada ma-aloy sa Qur-an ago sa hadeeth, go da nggalubuka o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam) ago so manga Sahaba niyan na haraam odi na bid'ah a marata, na samanaya na suktano i makasosogok sii ko bid-'ah ka madakul a pimbago tano sa giyai masa a da ma-aloy sa Qur-an ago sa Hadeeth! Lagid o kambalay sa madrasah, odi na kaosar sa miyamangibago a pagosarun a da a maaloy sa Qur-an ago sa Hadeeth. Aya osto a bunar na odi tano mubalingan ko osayan o manga ulama a manga Mujtahid ko titho a osayan o bid'ah na ditano dun sabotun phiya-piya. Sa aya tano ndodan so osayanon o Ibn Al-Hajar Al-Asqalani ago so Imam Nawawi ko manga Kitab iran. Ka aya siyabot ko osayan niran non na so bid'ah na dowa soson: Bid'ah a mapiya ago Bid'ah a marata. So Ibn Al-Atheer (Rahimahollah) na aya katharo iyan na: "so Bid'ah na dowa soson: Bid'ah a toro-an, ago Bid'ah a kadadag." Tanto ko madakul a katharo o manga mujtahid a manga ulama a aya mitotoro iyan na adun a bid-'ah a mapiya ago bid'ah a marata.

Kataya so saba-ad a ibarat o manga Bid-'ah a mapiya a miya-adun sii ko oriyan o kiyawapat o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam):

1. So kiyatimowa ko Qur-an ko masa o Abubakr ago so 'Omar.

2. So kiyatimowa o 'Omar Bin Al-Khattab sa satiman a jama ko manga tao sii ko sambayang a taraweeh.

3. So kiya-awata o Omar Bin Al-Khattab ko Maqam o Ibrahim sa Ka'abah, ka aya paka-asal na midudukut sa Ka'abah.

4. So kiyambagowa o Uthman Bin Affan ko paganay a bang sii ko sambayang a Jama'at.

5. So Khabab Bin 'Adie na suka niyan i pagampaganay a mbago ko zambayang a dowa raka-at a sonat sii ko kiyabonowaon, a bithowan sa sunnat al-qatl.

6. So kiyatagowi sa manga titik ko Qur-an ago so kiyapamarisiron, na siyanan miya-adun sii ko masa o manga Tabi-in.

7. So kiyambagowa o Muslim a Datu sii sa ingud a Irbil ko gii kasulasula-a ko Rasulullah sii ko oman olan a Rabi'ol Awwal. na sii ko kiyailayaon o manga Ulama a manga Mujtahid sii sa giyoto a masa a kala iyan i gona, ka pukhasabapan sa kapukhatadumi o manga muslim ko kalbihan o Rasulullah (Sallallaho 'Alahi Wasallam), go pukhailot iyan so gi-i iran di kanggiginawa-i, na piyakay iran a kaphagaduna-on sii ko oman ragon.

وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمين

inisorat i : ABUHASNA

References – المراجع

1- الاجتهاد في الشريعة الإسلامية – للشيخ محمد فوزي فيض الله .

2- التقليد الشرعي – للشيخ المفتي عبد الرحيم اللاجفوري .

3- التمذهب – للشيخ عبد الفتاح بن صالح اليافعي .

4- سد الذريعة لتحقيق معنى

 Posted in: Agama Islam by: Ansary Dibaratun Sultan