Antawa-ai Makalelebi a Tao

ANTAWA-AI MAKALELEBI A TAO

Miyakathitayan ko Uthman (Radiallaho ‘Anho) a pitharo iyan a pitharo o Rasulullah (Sallallaho ‘Alayhi Wasallam): “Aya taralebi rekano na so tao a piyaganad iyan so Quran go inipamangenda-o niyan.”

Sii ko kadakelan ko manga kitab na giyangkaya a Hadith na aya kiya-aloyaon na batanga a وأو (waw) maana “ago” ko pageletan o “piyaganad” go so “inipamangenda-o sa lagid a kiya-aloy niyan sa ngkanan a miya-aloy a Hadith. Aya ma-ana niyan na so piphaporo-an a balas na bagi-an o tao a piyaganad iyan so Quran na oriyan niyan na inipamangendao-o niyan ko manga ped. Ogaid na sii ko sabagi a manga kitab na giyangkaya Hadith na aya kiya-aloyaon na so batang a أو (Aw) (maana “o di”) sa aya miyapema-ana niyan na “Aya taralebi rekano na so tao a piyaganad iyan so Quran o di na (so tao a) inipamangenda-o niyan (so Quran).”

Siyabot sangkaya a kiyapaka-okit angkaya a Hadith a so balas na melagid, maana zagit so tao na piyaganad iyan so Quran ago so tao a inipamangenda-o niyan (so Quran) ko manga ped a tao. Ma-ana melagid a khakowa iran a balas.

So Quran i bayanan o Agama a Islam, na ron misasangkot so kapakatitindeg angkaya a paratiyaya ko kasisiyapa ago so di-i kipanolonen ko Quran. Sabap ro-o so kalbihan a kapaganada ago so dii kipamangenda-on ko Quran na tanto a marayag sa diden kailangan o ba osaya sa tanto a matas.

Ogaid na piphangka-pangkat so kapakalelebi niyan. Aya piphaporo-an niyan na so kapaganada ko Quran sa rakhes o manga maana niyan ago so Tafsir iyan, na aya miyakababa-baba-on na so bo so kabatiya-a-on.

Giyangkanan a miya-aloy a Hadith na miyabager mambo o isa sa katharo o Rasulullah (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) a miyakathitayan ko Sa’id Ibn Salim (Radiallaho ‘Anho), “Opama ka so tao a miyakakowa sa sabot ko Quran na aden pen a tarima-an niyan a makalawan rekaniyan sa kiyapagontong a tao a aden a sowa iyan sa salakao, na da niyan kapagadati so manga limo a inibegay ron o Allah ko kiyasowa-a niyan ko Quran.” Tanto a marayag ka sabap sa kagiya so Quran na mababaloy a Katharo o Allah, na Makalelebi ko apiya antona-a katharo, sa kha-aloy bo ko saba-ad a manga Hadith ko oriyana-i, so kabatiya-aon ago so kipamangenda-o non na makalelebi ko apiya antonaa salakao ron.

So Mullah Ali Qari (Rahmatullahi ‘Alaihi) na miya-aloy niyan a salakao a Hadit a sadden sa tao a makakowa sa ilmo a ped ko Quran na miyakatago sa ilmo a kananabi-i go bad-bad iyan.

So Sahl Tastari (Rahmatullahi ‘Alaihi) na pitharo iyan a aya tanda sa babaya ko Allah na so kaaden ko poso o tao o babaya ko Katharo o Allah.

Miya-aloy ko kitab a ‘Sharha Ihya’ so rirayan a manga tao a phakasirong ko ‘Arsh’ sangkoto a piyakalek-lek a Gawi-i a Kaphangokom, na ma-apedon so manga tao a ipephamangenda-o iran so Quran ko manga roroni a wata o mang Muslim ago so siran a piyaganad iran so Quran ko kaito iran pen na miyatatap so kapembatiya-a iran non taman ko kiyapamakala iran.