A'isha Bint Abu Bakr

A'isha Bint Abu Bakr

So A'isha Bint Abu Bakr (Radiallao ‘Anha) na miyapangaroma mambo o Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) ko olan-olan a Shawwal ko ika sapolo ragon o Nabuwwat. Inimbawata sekaniyan ko ika pat ragon ko Nabuwwat na miyapangaroma sekaniyan a baden nem ragon a omor iyan, ogaid na aya kiyapakabalinga-on o manga lokes iyan ko Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) ko oriyan o kiyapakatogalin niyan sa Madinah, a sekaniyan na baden siyaw ragon. Sapolo ago walo a omor iyan ko kiyawapat o Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam). Miyawapat sekaniyan ko kagagawi-iko alongan a Salasa, a ika sapolo ago pito ko Ramadan, ko ika lima-polo ago pito ko oriyan o Hijrah a aya omor iyan na nem-polo ago nem. Kabaya iyan sangkoto a kaphatay niyan a sii sekaniyan mikobor ko obay o manga ped a Ummahat-ul-Mu’mineen, ko phelebengan o madakela tao, minsan pen khapakay a milelebeng ko obay o kobor o Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam)., a giyoto so walay niyan.

Sekaniyan bo ko manga karoma o Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) a da-a miyaona a makapangaroma-on. So manga ped a karoma niyan na zagit so miyabalo ago so miyabitowanen (sa miyakaphipira) ko ona-an o da iran kabaloy a Ummahat-ul-Mu’mineen. So kapangaroma ko olan-olan a Shawwal na pakarata-an ko manga ba-I ko manga Arab. So Aishah (r.a.) na pitharo iyan: “Miyapangaroma ko sii ko olan-olan a Shawwal. Olan-olan pen a Shawwal a kiyabaling aken ko Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam). Antawa-a ko manga karoma o Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) i makalelebi a pekhababayaan niyan ago makalelebi ko manga limo o Allah a salakao raken?”

Sii ko kiyawapat o Khadijah, na so Khaulah bint Hakim na somiyong ko Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) na miyatharo iyan: “Hay Nabi o Allah! Ba ka di khabaya mangaroma pharoman?”

So Nabi: “Antawa-ai maphangaroma ko?”

So Khaula: “Aden a katawan aken a raga ago sakatao a balo.”

So Nabi: “Bethowa ngka siran.”

So Khaula: “Aya raga-on na so Aishah (r.a.) a wata a babay o ginawa-I ngka a Abu Bakr (r.a.) go aya balo ro na so Sawdah bint Zama’”

So Nabi: “Na pangakap ka.”

So Khaula na somiyong ko ina o Aishah (r.a.) a so Umme Rooman na pitharo iyan non: “Miyaka-oma ko a ma-awid ako sa mapiya tothol ko sekano a isa ka koman.”

So Umme Rooman: “Antona-a anan?”

So Khaula: “So Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) na siyogo ako niyan ka kabaya iyan a mapangaroma niyan so Aishah.”

So Umme Rooman: “So Aishah na lagid o pakiwata-an niyan. Anda manaya-i kaphangaroma-a niyan non? Pakiodasen ka raken ko ama iyan.”

So Abu Bakr (r.a.) na das a walay sangkoto a masa. Kagiya maka-oma na piyakitokawan non angkoto a pangakap, na lagid den noto a maregen a miyatharo iyan. So Khaula (r.a.) na komiyasoy ko Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) na piyanothol iyan non angkoto a kareregeni kiran non. So Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) na miyatharo iyan: “So Abu Bakr na titho aken a ginawa-I ago pagari aken ko Islam, ogaid na kena ba ini phaka-alang ko kaphangaroma ko ko wata iyan a babay.”

So Khaula (r.a.) na lomiyalakao na piyanothol iyan ko Abu Bakr (r.a.) angkoto [a lalag o Nabi]. So Abu Bakr (r.a.) na tanto a miyababaya sa piyakasong iyan so Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) sa walay ran na piyakikawing iyan so Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) ko Aishah (r.a.). Sii ko kiya-ipos o pira olan, ko kiyapakatogalin o Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) sa Madinah, na so Abu Bakr (r.a.) na pitharo iyan ko Nabi: “Ino ngka di phakabalinga sii reka so karoma ngka a Aishah (r.a.)?”

Miya-aloy niyan: “Makaphagiyasa ako da-an ko da ko san pen kanggola-ola-a.”

So Abu Bakr (r.a.) na bigan niyan sa pirak sa misabap ro-o a kandiyator a manga zowa-an. Oriyan noto na so Aishah (r.a.) na miyakabaling ko Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) ipho-on ko Shawwal ko paganay o din a ika dowa ragon ko Hijrah. Miyakaperembang siran pagam-paganay ago so Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) sii ko walay o Abu Bakr (r.a.).

Giya-I so telo a kiyapangaroma, a miyanggola-ola o Nabi (Sallallahu ‘Alaihi Wasallam) ko ona-an pen o Hijrah. So manga oed a karoma niyan na palaya niyan siran miyapangaroma sa Madinah. 

So Kalek o A’ishah ko Allah (Radiallaho ‘Anha)

Antawa-i di mata-o sa kala a babaya o Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) ko pekhababaya-an niyan a karoma niyan a A’shah (r.a.)? Miya-aloy a kagiya iza-an sekaniyan o antawa-i makalelebi a pekhababaya-an niyan, na minisembag iyan, “So A’ishah (r.a.)” Tanto sekaniyan a mala-i kata-o ko  Sharia’ah Islamiah sa madakel ko manga poporo a manga Sahabah a pezong rekaniyan sa pephangeni siran non sa pamikiran a kabolongi ko awida akal iran pantag sangka-i lalan ko ‘Ilmo. So Jibrail (‘Alaihis Salam) na pezalam niyan sekaniyan a ‘Assalamo ‘Alaykom’. So Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) na miyaka-isa na pitharo iya non a sekaniyan-i karoma niyan sa Sorga. So kiyatempo-i ron manga Munafiq, na soden so Allah na ayaden lomininding rekaniyan sangkoto a initempo ron go rininayag Iyan so kada a dosa niyan mokit ko kinitoronen Niyan ko manga Ayaat sa Qur’an [a maka-antap si-i]

Pitharo o Ibn Sa’ad, a so A’ishah (Radiallo ‘Anha) na miyaka-isa na pizatiman niyan maloy so sapol a kalbihan a inibegay ron o Allah a milelebi niyan ko manga ped a karoma o Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam). So gi-i niyan kazadqa sa lalan ko Allah. Minsan pen sangkanan a miyanga-aaloy a kalbihan ago kabenar, na tanto niyan a iphekalek so Allah sa lalayon rekaniyan pekhaneg:

“O ba kobo mimbaloy a kayo, ka an ako mataman sa kapethasbiha ko si-i ko Allah go aden raken mapapas so somariya ko Gawi-i a Kaphangokom”

“O ba kobo mimbaloy a salad a ra-on a kayo o di na salad a ra-on a otan.”

“O ba kobo daden na mbawata-an.”

So Sadaqah o A’ishah (Radiallaho ‘Anha)

Miyaka-isa na so A’ishah (r.a.) na miyakakowa sa pamemegayan a dowa ka pontir a tatago-an sa magatos nggibo a Dirham. Inipamegay niyan ko manga miskin, taman sa miyagabi na daden a salad bo a lamba on. Gi-i sekaniyan phowasa sangkoto a gawi-i. So oripen niyan na inobayan niyan sa roti ago maito a lana a ipethankas iyan, go miyatharo iyan, “Oba ta bo kiyalamba-an sa salad bo a Dirham a mikowa ta sa sapo a mithangkas ta.” So A’isha (r.a.) na miyatharo iyan:

“Di pekharata a ginawangka imanto. O pitharo-o ka raken kagiya na miyakalamba ta on sa  salad.”

So pamemegayan a lagida-i na lalayon pekhatarima o A’isha (r.a.) pho-on ko Amir Muawiah go so Abdullah Bin Zubair (r.a.) go so manga ped, sabap sa giyoto so masa a kapakadekha ago kala-a pantiyari o manga Muslim sa kapekakowaa iran a sakop ko mbram-barang a inged. Minsan pen sangkaya a kala a pantiyari na so A’ishah (r.a.) nag ii maginentao sa masimpit. Ilaya niyo! Inipamegay niyan so magatos nggibo a Dirham ko manga Miskin, na da niyan den mapikir a komowa-on sa sapo a ipethangkas iyan. Si-i sangkaya masa tano imanto, na giyangkanan a tothol na mostahil o ba manggola-ola, ogaid na so siran a manga tao a aden a sabot iyan ko panarima o manga Sahabah, na phipira gatos a lagida nan a tothol na mapiya a kasasabota iran non. Madakel a lagidaya a tothol a miyapanothol makapantag ko A’ishah (r.a.). Miyaka-isa na gi-i sekaniyan mamowasa na daden a mipethangkas iyan inonta bo so satiman a roti. Aden a miyaka-oma a Miskin a mama na miyangeni sa pangenengken. Minisogo iyan ko oripen iyan a ibegay ron angkoto a satiman a roti. So oripen na miyatharo iyan:

“O began aken non so satiman a roti, na daden a khalamba reka a ipethangkas ka.”

Miyatharo iyan, “Naino. Began kaon den angkanan a roti.”

Miyaka-isa na miyakapatay sekaniyan sa nipay. Pithataginep iyan a tao a gi-i niyan tharo-on: “Hay A’ishah (r.a.) na miyakabono ka sa Muslim.”

Minisembag iyan: “Anda manayay kaphakasoled o sakatao a Muslim ko walay a balo o Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam)”

Giyangkoto a tao na miyatharo iyan, “Somiyoled sekaniyan a aden a Purdah iyan.” (maana zasalin)

Mingagaga-an magenao pho-on ko katotoroga-on a magaan so magaan na migay sa sapolo ago dowa nggibo a Dirham a Sadaqah, a giyoto so diyat a mapepento ko kabono-a ko isa a Muslim pho-on sa karibat. So Urwah (r.a.) na pitharo iyan:

“Miyaka-isa na miya-ilay aken so A’ishah (r.a.) a gi-i mamemegay sa pito-polo nggibo a Dirham a Sadaqah, sangkoto a masa a sekaniyan na somosolot sa tinapi a bangkala”

Reference: Hikayaat-e-Sahabah, Maulana Mohammad Zacariyyah Kandhlavi a initogalin sa mranao i Maulana In’amul Hassan