Jihad

“JIHAD”

- Lalan Rkaniyan (Allah) sa pantag sa kiporo o katharo Iyan ago so katabangi ko agama Niyan ago so kapgs o manga ridoay Niyan, sa inipaliogat Iyan sa tpng ko manga oripn Iyan.
- Pondiong o monara o Islam
- Pinakamaporo a soson ko manga simba 
- Iniitong o sabaad ko manga ulama a ika nm a rokon o agama Islam
- Kaosara ko pithamanan a kapasang a galbk pamikiran tamok, sa kada o kapanalimbot ko liawaw o lopa, sa mamaradika so manga taw ko kapzimbaa iran ko izik iran a kaadn sa aya masimba iran na so Allah, sa mada so kapphanalimbot o pizoson a agama sa mitogalin ko kaontol o Islam.

--------------------------------------------------------------------------------------

Pithibarangan a Jihad:

(1) JIHAD AN-NAFS

- So kapanagontaman iyan ko kapaganada niyan ko manga ndao o Islam, nggalbkn iyan ko oriyan o kasabota niyan on, oriyan iyan na ipanolon iyan ko manga taw ago pantangn iyan so manga rrgn a khasmpang iyan ko gii niyan on kipanolonn ko manga salakaw

- Pinakapaliogat a paganay a pnggalbkn o baraprang (Mujahid), pantag sa kapakaapas iyan sa tarimaan o Allah so romasay niyan ko Jihad.

(2) JIHAD AS-SHAYTAN

- So karna ko langowan a minitalingoma iran a pd sa manga shubuhat (manga sankaan) a phakarimbot ago phakadadag, ago padngn so langowan a galbk iyan a phaparasan a pd sa manga kabaya a kabibinatangi. 

- Aya bo a kakharna san na maadn so paratiaya a mabagr a onga ankoto a paganay a jihad a so kapranga ko ginawa, sa sa dn sa taw a da niyan maprang a ginawa niyan na tankd a di niyan khaprang so salakaw ron, sa datar anan.

(3) JIHAD AL-KUFFAR WA AL-MUSHRIKIN WA AL-MUNAFIQIN

- Pnggolalan sa lima ago tamok ago katharo ago sii ko poso’ (niat) 

- Aya kakhaadn anan na amay ka alangan iran so galbk ko panolon o Islam (Da’wah Islamiyyah) a so giikanggalbka ko paganay a pankat o Jihad a so kapphranga ko ginawa o manosiya sa maadn so paratiaya niyan ko Allah ago so kapakatindg o parinta niyan a Islam

- Ko manga munafiq ago manga fasiq, na pnggolalan sa lima, oriyan iyan na katharo, oriyan iyan na so poso’, sa sii khailay ko dianka a kasosopak o taw a pzopak.

- So Jihad ko giikapakithidawa ko ridoay a kafir a phagrnn iran so panolon o Islam na paliogat a ampl (fardh kifayah) amay ka itindg skaniyan o manga Muslim sa khagaga iran ankoto a galbk, sa da on makapangpd so sabaad a manga Muslim, sa kiapokasan siran sa patoray amay ka kaamplan siran o sabagi kiran


SO KAKHABALOY O JIHAD A PALIOGAT A TINANGGISA (FARDH ‘AYIN)

1. Amay ka miakamasa skaniyan ko giikathidawa na wajib on a makithidawa sa di ron khapakay o ba palagoy.

2. Igira miasangaran a gobat o ridoay so ingd iyan. Sa sii sankai a dowa a btad na so kapnjihad iyan na jihad a kalinding ago kadimpisaa ko ingd, kna o ba jihad a kaplobaa ko ridoay sa kagobat, sa opama o awai niyan ka di makithidawa na khasoldan o ridoay so ingd iyan ago khataban iran sa kaphangarasian so manga Muslim.

3. Amay ka mapangindaw o manga Muslim so kathidawa sa daa ba iran on phalagoyan sa phakaato siran ago khadimpisa iran so kawali o manga Muslim.

4. Igira somiogo so Imam a olowan o manga Muslim sa phakatindgn so Jihad, pitharoo Nabi (saw) a: Go igira piangni rkano (o Imam) a kapakithidawa iyo na pakithidawa kano.


KIPNGGOLALANN O JIHAD:

(1) Sa pantag sa an masabt so manga oripn o Allah ko kapzimbaa iran ko manga tāgut (langowan a sinimba a salakaw ko Allah) sa masimba iran so Allah a Isaisa a daa sakotowa iyan

(2) Sa pantag sa mada so kapanalimbot sa makandod so manga kabnar san ko khi manga rk on.

(3) Ka an makadapanas so manga kāfir, sa kasagisikan siran sa bagr ago sandiata, ka an iran di kapphangarasii so manga Muslim ago so kawali o manga Muslim, inisogo o Allah ko manga Muslim a magiasa siran sa bagr a mabaloy a pangangalk iran ko manga ridoay ran.

(4) Pagalad o Da’wah, amay ka pagrnn o manga taw so lalan iyan, patot a kasabotan a aya galbk a paganay o Muslim na so kandolona niyan ko doniya a madadadag sii ko toroan o Islam sa nggolalan sa panolon (da’wah) na amay ka di siran tomarima ago alangan iran so lalakaw o panolon sa di niyan kisampay ko manga taw ko doniya, na phakatindg so Jihad a skaniyan i somasangan ko kaphowalasa ko langowan a balamban a pagalangan iyan so lalakaw o Da’wah.

(5) Phrangn iyan a ginawa niyan ko kapaganada niyan ko katao o Islam, sa mabaloy skaniyan a mama a kagogomaanan sa pithibarang a katao ago sowa ko agama ago so sabot ko doniya, na amay ka masowa iyan, na nggalbkn iyan sii sa ginawa niyan, ago ipangndao niyan ko salakaw ron, oriyan iyan na ipanolon iyan ko manga salakaw sa sii sankoto a kapphanolon iyan na pzabarn iyan so manga rrgn a btad sankoto a panolon iyan, na amay ka adn a mangalang sankoto a panolon iyan, na khabindas so pdang o Jihad sa zagisikn iyan ago prantasn iyan ankoto a pangalang ka an makalontana so panolon ko lalan iyan sa katoroa niyan ko kamamanosiyai.

(6) Paliogat rkitano a katokawan tano so okit o Islam ko kanggalbk, a aya paganay ron na maadn so katao, na go bo so galbk, na go bo so kipanolonn on ko manga salakaw, a rakhs o kaphantang ko gii ron kipanolonn, sa gianan i kapnggalbka ko Jihad a khaadn sa paganay so katao ko agama Islam ago so manga kokoman iyan ago so manga okit iyan na aya onayan iyan a mala na so kapamola o paratiaya ko poso’ o Mujahid, ka gioto i kabagr o panagontaman iyan.

(7) Maadn so katao a onayan ko agama na paganadn so katao ko kapakithidawa ko langowan a okit iyan a pamikiran ago galbk

(8) Makabagr so sabot o Mujahid ko galbk iyan ago so antap iyan ago so manga okit iyan, sa mabaloy skaniyan a magiikhlas ko atoran o lompokan iyan a katatagoan on, sa phagonotan iyan so manga sogoan o olowan iyan sa thotomankd ko manga galbk iyan a pantag ko soasoat iyan ko Allah.

(9) Paliogat ko manga Muslim a mbalingan siran sankai a kitab iran na batiaya iran na kowaa iran on so ndao ko kakhaadn o bagr a barandiya ago rahasiyan.

(10) So bagr a sandiata a barandiya na aya mambo a imbolang on na sandiata a datar iyan a barandiya ka so doniya a barandiya na aya pantag iyan na so datar iyan a barandiya

(11) So kianjihad o Rasulullah (saw) na gioto dn i marayag a okit ko kapng-galbka ko jihad, sa okiti o Muslim, go pakalaa niyan so sabot sankai a doniya

So katharo a Jihad na “HOLY WAR”: gianan na RIBAT a ingaran ka daa holy war ko Islam, katharo anan o manga Nasrāni sa Sdpan gowani a gobatn iran a Sbangan ko kakhowaa iran sa Palestine sa ingaran a agama a thatanda siran sa cross a aya dn a miagolwan on na so isa ko manga Pope sa Vatican a si Pope Urvan II. Sa pagagawn iran so ingd o manga Muslim sa Sbangan sa thatapok siran ko gabar (cloak) a ingaran a agama.

BALAS O JIHAD:

(1) miatindos a mapia a galbk
(2) so taw a khasahid ko gii niyan kanjihad na tanto a mala a limo o Allah a khaparoli niyan
(3) phakasapaat ko manga tonganay niyan sa pito polo kataw a pd kiran
(4) khalpas ko somariya ago so isipan ko manga amal
(5) mamantk ko sorga a daa rn iyan

[ALLAHU 'ALAM so langowan o balas o jihad]


Pitharo o Allah:

۩ INIPALIOGAT RKANO SO KAPAKITHIDAWA (Baqarah:216).

۩ Inisogo ko siran oto a pphamonoon siran a mataan a siran na mialalim siran, go mataan a so Allah ko kathabangi kiran na Gomagaos, a siran oto so inibowang siran ko manga ingd iran sa daa kabnar kiran, a rowar sa gii ran katharoa sa aya Kadnan ami na so Allah (al Hajj 39-40).

۩ Go pakithidawa kano kiran sa taman sa daa maadn a fitnah (so kaphringasaa ko taw sabap ko kiapagislam iyan) sa mabaloy so agama a tolabos a langon dn rk o Allah (al Anfal 39).

۩ Go pagiasai niyo siran (a manga ridoay niyo a kafir) sa nganin a kahagaga niyo a pd sa bagr, go so kakhosa sa koda a iphangangalk iyo (skaniyan a bagr a sandiata) ko manga ridoay o Allah ago ridoay niyo (al Anfal 60)

۩ Go di kano plmki ko giikaplobaa ko pagtaw (a ridoay niyo) ka amay ka miaadn kano a pkhasakitan kano (ko gii niyo kapakithidawa ko ridoay niyo) na mataan a siran na pkhasakitan siran sa datar o kapkhasakiti rkano (ko kapphamonoa niyo kiran) ago adn a nganin a aarapn iyo ko Allah (a so kashahid) a di ran aarapn (an Nisa’ 104)


Hadith:

۩ Al Imam Ibn al Qayyim a: So soson o Jihad na paliogat a tinanggisa (fardh ayin) a adn oto a pnggolalan ko poso’ (pamikiran) odi na pnggolalan ko dila (katharo) odi na pnggolalan ko tamok, odi na pnggolalan ko lima, sa wajib ko langowan a Muslim a kanjihad iran ko soson a pd sankai a manga sosonan.

۩ Ibn Taymiyyah a: So Jihad na adn oto a pnggolalan sa lima, na adn pman a pnggolalan sa poso’ (niat) ago panolon ago kabgay sa tanda a mabagr, ago kaosay sa masagogod, odi na kanggiragiray ago kapandayan

۩ Sa taw a matay a da makanjihad ago da niyan matharo sa ginawa niyan so kapnjihad iyan na miatay a madadalm skaniyan sa sagintas a kamomonafiqi (Muslim).

Pangnin tano ko Allah a aya ipamatay tano na kashahid ko lalan Iyan, ka gianan i lbi a mapiya ko langowan o kapatay, a piangindaw o manga sahabah o Rasulullah (saw) ago piloba iran so langowan a okit iyan. AMEEN


[summarized khutba of Alim, Hassanor M. Alapa; Al Murshid Al Am; Al Insan Islamic Assembly of the Philippines]