Manga Balas o Kabatiya sa Qur'an ago so Kapephangariribat

So manga Balas o Kapasangi Kabatiya ago so Kapephangariribat o Kabatiya

Miyakathitayan ko A’isha (Radiallaho ‘Anha) a pitharo iyan a pitharo o Rasulullah (Sallallaho ‘Alayhi Wasallam), “So tao a mapasang-I kabatiya sa Qur’an na khaped sekaniyan ko manga Malaikat a panonorat a manga pemamasela-an go so tao a batiya-an niyan so Qur’an a pephamangisozong ogaid na peroromasayan niyan [so kapembatiya-a non] na bagi-an niyan do dowa a balas.”

So katharo a “mapasang-I kabatiya sa Qur’an” na aya maana niyan na so tao a mapasang-i kalangag ago kabatiya sa Qur’an. Tanto a maporo a bantogan opama ka so tao na masowa iyan so ma-ana niyan ago so paka-antapan non. So kaped ko manga Malaikat na aya maana niyan na lagid o manga Malaikat a tomiyogalin ko Qur’an a pho-on ko Lauhi-Mahfuz (Kasosoratan ko langowan taman sii sa langit), a sekaniyan mambo na inisampay niyan so Qur’an ko salakao ron nggolalan ko kapembatiya-an niyan non na, sabap san na miakapelagid siran sa galbek o di na khitapi sekaniyan sangkoto a manga Malaikat sii ko Gawi-i a Kaphangokom. So tao a pephamangisozong sa kambatiya iyan sa Qur’an na bagi-an niyan so dowa a balas – isa a balas ko kapembatiya iyan sa Qur’an na ika dowa sabap ko kaperoromasay niyan sa kapembatiya-a niyan ko Qur’an, makimpen pephamangisozong.

Kena ba aya maana ini na ba niyan khalawani so balas a khakowa o tao a mapasang-i kabatiya sa Qur’an. So balas a mapembagi-an o tao a mapasang-i kabatiya sa Qur’an na tanto a makalalawan, sa aya den a miphagepeda iyan na so manga Malaikat a masasalebo. Aya osayan niyan na so dokao a madadalem ko kipekhisozong ago so karegen o kapembatiya-a ko Qur’an na aden a balas o omani isa kiran. Sabap sangkoto a maola-ola na oba bagaken o tao so kabatiya sa Qur’an, apiya pen so kipekhisozong na mabaloy a bangen.

So Mulla Ali Qari na miya-aloy niyan pho-on sa ‘riwayat’ o Tibrani ago so Baihaqi a so tao a di niyan khilangag so Qur’an phiya-piya ogaid na tanto niyan a peroromasayan sag ii niyan non kapaganada na bagi-an niyan so takep a balas. Lagidoto mambo so tao a mandidingan-dingan niyan a kilangagen niyan ko Qur’an ogaid na di niyan khagaga o ba niyan milangag, na o di niyan taregen so gii niyan non kanggalebeka na sii ko Gawi-i a Kaphangokom na mbalowin sekaniyan o Allah a ped ko manga ‘Hufaaz’ [miyamakalangag sa Qur’an].

So manga Kamapiyaan ago so manga Kalbihan o Katharo o Allah

So manga Kamapiyaan ago so manga Kalbihan o Katharo o Allah

Miyakathitayan ko Abu Sa’eed (Radiallo ‘Anho) a pitharo iyan a pitharo o Rasulullah (Sallallaho ‘Alayhi Wasallam), “Pitharo o Kadenan a Maporo ago Mala, Sa tao a makatembangon so kapembatiya iyan sa Qur’an sa kakhatademi niyan Raken go so kapakaphamangeni niyan Raken, na imbegay Aken non so (balas) a lebi mala a di so imbegay Aken ko langon o pephamangni (Raken). Aya kapakalelebi o katharo o Allah ko langon o ped a katharo na lagid o kapakalelebi o Allah ko langon o ka-aden Niyan.”

Aya zaboten sii na opama baden pagabain ko siran a pephamangni sa limo ko Allah, na mata-an a lebi a mapiya a imbegay Niyan ko tao a matataman sa kiphelangagen niyan ko Qur’an o din a matataman ko kapephaganada niyan ko ma-ana o Qur’an sa daa a masa niyan a ba niyan mipamangeni.

Kalalayaman a igira aden a tao a pephamegay sa mamis, odi na (pephamegay sa) salakao a nganin ko manga ped a tao, na aden den a misesenggay niyan a bagi-an o tao a da makadarepa sangkoto a kalilimod sabap sa aden a inisogo-on angkoto a dii mamegay. Sii ko isa a Hadith a lagida-I sa isnad, na miya-aloy ron a so Allah a mbegan Niyan angkoto a tao sa lebi a mapiya balas a di so imbegay Niyan ko langon o oripen Niyan a mananalamat. 

Antawa-ai Makalelebi a Tao

ANTAWA-AI MAKALELEBI A TAO

Miyakathitayan ko Uthman (Radiallaho ‘Anho) a pitharo iyan a pitharo o Rasulullah (Sallallaho ‘Alayhi Wasallam): “Aya taralebi rekano na so tao a piyaganad iyan so Quran go inipamangenda-o niyan.”

Sii ko kadakelan ko manga kitab na giyangkaya a Hadith na aya kiya-aloyaon na batanga a وأو (waw) maana “ago” ko pageletan o “piyaganad” go so “inipamangenda-o sa lagid a kiya-aloy niyan sa ngkanan a miya-aloy a Hadith. Aya ma-ana niyan na so piphaporo-an a balas na bagi-an o tao a piyaganad iyan so Quran na oriyan niyan na inipamangendao-o niyan ko manga ped. Ogaid na sii ko sabagi a manga kitab na giyangkaya Hadith na aya kiya-aloyaon na so batang a أو (Aw) (maana “o di”) sa aya miyapema-ana niyan na “Aya taralebi rekano na so tao a piyaganad iyan so Quran o di na (so tao a) inipamangenda-o niyan (so Quran).”

Siyabot sangkaya a kiyapaka-okit angkaya a Hadith a so balas na melagid, maana zagit so tao na piyaganad iyan so Quran ago so tao a inipamangenda-o niyan (so Quran) ko manga ped a tao. Ma-ana melagid a khakowa iran a balas.

So Quran i bayanan o Agama a Islam, na ron misasangkot so kapakatitindeg angkaya a paratiyaya ko kasisiyapa ago so di-i kipanolonen ko Quran. Sabap ro-o so kalbihan a kapaganada ago so dii kipamangenda-on ko Quran na tanto a marayag sa diden kailangan o ba osaya sa tanto a matas.

Ogaid na piphangka-pangkat so kapakalelebi niyan. Aya piphaporo-an niyan na so kapaganada ko Quran sa rakhes o manga maana niyan ago so Tafsir iyan, na aya miyakababa-baba-on na so bo so kabatiya-a-on.

Giyangkanan a miya-aloy a Hadith na miyabager mambo o isa sa katharo o Rasulullah (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) a miyakathitayan ko Sa’id Ibn Salim (Radiallaho ‘Anho), “Opama ka so tao a miyakakowa sa sabot ko Quran na aden pen a tarima-an niyan a makalawan rekaniyan sa kiyapagontong a tao a aden a sowa iyan sa salakao, na da niyan kapagadati so manga limo a inibegay ron o Allah ko kiyasowa-a niyan ko Quran.” Tanto a marayag ka sabap sa kagiya so Quran na mababaloy a Katharo o Allah, na Makalelebi ko apiya antona-a katharo, sa kha-aloy bo ko saba-ad a manga Hadith ko oriyana-i, so kabatiya-aon ago so kipamangenda-o non na makalelebi ko apiya antonaa salakao ron.

So Mullah Ali Qari (Rahmatullahi ‘Alaihi) na miya-aloy niyan a salakao a Hadit a sadden sa tao a makakowa sa ilmo a ped ko Quran na miyakatago sa ilmo a kananabi-i go bad-bad iyan.

So Sahl Tastari (Rahmatullahi ‘Alaihi) na pitharo iyan a aya tanda sa babaya ko Allah na so kaaden ko poso o tao o babaya ko Katharo o Allah.

Miya-aloy ko kitab a ‘Sharha Ihya’ so rirayan a manga tao a phakasirong ko ‘Arsh’ sangkoto a piyakalek-lek a Gawi-i a Kaphangokom, na ma-apedon so manga tao a ipephamangenda-o iran so Quran ko manga roroni a wata o mang Muslim ago so siran a piyaganad iran so Quran ko kaito iran pen na miyatatap so kapembatiya-a iran non taman ko kiyapamakala iran. 

So Kapiyaan o Kakan Ago so Karataan niyan

DA KO MAWSOG!

"Bobokelen ako. Dodokawan ako. Boklen ako magnaw igira Fajr. Daa bager aken oba ako zong sa manga Halaqas. Di ako phakaiman sa zambayang aken. Di aken katawan ino ako ini penggagaban oman-oman apiya sii pen sa sambayang aken. Datar o ba di ako phagti-in apiya kiyatipngan aken so langwan a pitibarangan a iphagti raken." Giyaya den so manga ped  a di matharo o sabaad igira mawna kiran so bokel na aya malaa pakapooonan niyan na KAWSOG. Mawsog na datar oba di den phakaiseg ko manga zowaan niyan ka mapned a kagegedaman niyan ko lawas iyan.

KARATA O KAKAN SA MALA:

• Malay dokaw
• Margn makanaw igira soboh
• Da bagr iyan
• Malay bokl
• Di phaka-iman ko sambayang iyan
• Miyanggalbk iyan na kang-ghagb, apiya sa sambayang na png-ghagb
• Malai kathorog
•  Iphakatgas o poso
• Khakowaan sa sakit

KAPIYA O KAKAN SA MAITO:

1) Miyatharo o Rasulallah (sallallahualayhiwasallam): 

“So miyamaratiyaya na pkhan a satiman i tinaya-i (maito ikakan) so kafir na pkhan a pito-i tinay-i (malay kakan)" (Bukhari)

2)  Sa taw a malay kakan sa giyaya dunya na  sabnar a kha-or skanyan sa alongan a Mauri” (Al-Tabaraani)

3) “So sold o tiyan na 1/3 na pangnengken, 1/3 na ig, 1/3 na ndo ago 1/3 na DA” (Al-Tirmidhi)

4)     So “Muslim” na di khan taman sa di maor. Makakan na di phnoon so tiyan.

5)     So “Muslim” na tatangkd nyan sa ginawa nyan a khan para masimba niyan so Allah

6)      So “Muslim” na knaba pkhan ago phaginom para bo katagoan sa bagr, kasawitan so miyazokat ago kasosowat sa dunya

So pman so sabaad na ptharoon niran “Asar ka ki a halaal na knakn so knakn sa apiya antona, apiya andaa, apiya antonai kadakel iyan basta aki a halaal na limo oto o Allah” Di ran katawan na di khababayaan o Allah so malay kakan a di kapno so tiyan iran.

وكُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ

“Go kang kano go inom kano, go di kano phanobra. Mataan! a Skaniyan na di Niyan khabayaan so pphamanobra.” (7:31)

 أَذْهَبْتُمْ طَيِّبَاتِكُمْ فِي حَيَاتِكُمُ الدُّنْيَا وَاسْتَمْتَعْتُم بِهَا فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنتُمْ تَفْسُقُونَ

“Inipos iyo so manga pipiya niyo ko kawyagoyag iyo sa doniya, go siyawitan iyo to; na sa alongan nai na imbadal rkano so siksa a kahinaan sabap ko kiyapanakabor iyo ko lopa sa di ontol, go sabap ko kiya panongklid iyo.” (46:20)

Pakaiza: “Ino ka pkhan?” kagiya pkhaor, pkhawaw, da bagr? O inonta a “Pkhan ako para katagoan ako sa bagr a MASIMBA akn so Tohan akn”

So kanggolawlaa ko mga Sunnah o Rasulallah (saws) ka bnar a so mga Sunnah niyan na gyoto a da lawan niyan a mapiya.

So ka Tawbah

TAWBAH

[Khutbah Wasyat (Audio) by Aleem Abu Ayyub Angni]

Manga onayan o kathawbat:

1. Izndit o taw a miyadosa ankoto a pinggalbk iyan a sopak ko kabaya o Allah, odi na sii ko kabnar o izik iyan a manosiya.

2. Opama o dosa sii ko kabnar o Allah, na ibgay niyan a kapasadan a di niyan dn pmbabalinganan o ba niyan nggolawlaa pharoman.

3. Nggalbk skaniyan sa manga pipiya a galbk a manga simba sa tapalan iyan ankoto a manga rarata a pinggalbk iyan sa managontaman ko manga pipiya a amal.

4. Maadn ankoto a kapanawbat sii ko masa a da pn misampay so napas iyan ko bakrng iyan ko kaphatay niyan, ago da pn sbang so alongan sa sdpan ko kambankita sa doniya, ka giyankai a dowa masa na kiyalkhban dn so pinto o panawbat sa di dn tharimaan o Allah  so tawbat ago so paratiyaya a san khitana o taw a pharatiyaya odi na pthawbat.

5. Opama o so dosa niyan na kabnar a manosiya na maphangni niyan a rila ko taw a kiyaarasan iyan sa kabnar sa kabathk iyan on so shayi a miyaalampas iyanon, na odi niyanon rilaan na khabayadan iyan amay ka di niyan khagaga so kikasoyin iyan ko lawas o shayi a miyalalim iyan ko izk iyan a manosiya.

 So Kathawbat:

• -      Aya on mibabala ko kakhada o siksa o manga dosa a miyanggalbk o manosiya. Sii ko kamataani ron na pkhaona mitana so dosa na go bo maadn so tawbah.

• -      So kinisogoon ko kathawbat ago so katatankd a kaprila o Allah  ko manga dosa a phanawbatn o oripn iyan

• -      Tiyankd o Allah a Kadnan tano a amay ka tolos ikhlas ko taw so kapthawbat iyan na phakatawbatn iyan.

• -      Madadalm so kapakadaag ago so kapakaapas, na so kibagakn ko kapanawbat na giyoto dn so samporna a kaantiyor ago kasokar ago kabinasa, sabap ko kiyatharoa on o Allah:

وَتُوبُوا إِلَى اللهِ  جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

“Go Thawbat kano ko Allah, (maana a mbalingan kano ron) langon kano hay

miyamaratiyaya ka an kano makadaag” (Nur:31)

• -      Tanto a pakallbodn o Allah so kapanawbat ago llkaan Iyan so manga pinto Iyan ko manosiya, ogaid na so manosiya na sayana dn a malombat ago bgatan ago boklo ko kaphamako-pakot iyan ko kapanawbat iyan

• -      Odi khagaga manawbat so satiman a dosa na ayapn ari amay ka makadakl

• -     Di dn khaadn ago di khamataanan taman sa di magdam o taw ko piyaganakanakan o poso iyan ago sii ko sindadan o hhati niyan antaa ka darm iyan so kiyazndit ko kiyapakanggolawla sa dosa a sopak ko kabaya o Allah. Aya sabap anan na kagiya so poso o taw na giyanan i kaadn a bigan o Allah sa tarotop a kamamaradika a da dn a baon phakatgl a nganin a salakaw ko Allah. Sabap roo na skaniyan a poso i phagilayin o Allah ago pagizaan iyan.

• -      So manga anggawta o lawas o manosiya na giimamagakal ogaid na so poso na di phamagakal ago di khaakal ago di khatgl o salakaw ron a bagr, sabap roo na mimbaloy a skaniyan i tampata o linang a paratiyaya ko Allah, ka kagiya darpa anan a da dn makhipantag o apiya antonaa a kaadn o ba niyan kapangondato-i apiya so dn so ginawa o manosiya a khi poso on na di niyan pn mipapaar ago di niyan khatgl ago di niyan maphakaparatiyaya ko di niyan paparatiyayaan.

So ginawa o manosiya ko kiyaadna on o Allah na initagima iyanon a kababaloy o ginawa niyan a pzankaan iyan so marata a galbk a sopak ko kabaya o Allah, ago sasoson anan ko tlo soson a ginawa:

1. 1)   Ginawa a soti (nafsun zakiyyahنَفْسٌ  زَكِيَّةٌ  ) - so ginawa a inibgay ko manga Nabi ago so manga Rasul
2. 2)   Ginawa a pphrarasng (nafsun lawwāmahنَفْسٌ لَوَّامَةٌ ) - so ginawa a inibgay ko manga Mu’min a manga oripn o Allāh
3. 3)   Ginawa a barasogo ko marata (nafsun ammāratun bis su’نَفْسٌ أَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ ) - so ginawa a inibgay ko manga kafir a da paratiyaya ko Allah,  a pd o Iblis

reference: Aleem Hassanor Alapa, Khutbah Wasyat [summarized]

Lecture of Sheikh Yasir Qadhi "The Power of Repentance"

Kokoman O Kaonot Sa Isa Ko Pat A Manga Imam

KOKOMAN O KAONOT SA ISA KO PAT A MANGA IMAM

Tonai sabap a kiyatundo o pat a manga Imam sa kaphagonoti ko madh-hab (kupit) iran?

Aya paka asal na madakul siran a phagonotan sii ko manga masa iran, lagid o Imam Sufyan Bin Uyaynah na so kupit iyan i phagonotan sa Makkah, na so Imam Malik na sa Madinah, na sii sa ingud a Shaam na so Imam Al-Auza'e, na sii sa Kuofah na so Imam Abu Haneefah ago Imam Sufiyan Ath-Thauri, Na sii sa Bashrah na so Imam Al-Hasan Al-Bashri, na sii sa Misir na so Imam Shafi-'i ago Imam Al-Layth Bin Sa'd, na sii sa Naysabour na so Is-haaq Bin Rahawiyyah. na sii sa Baghdad na tulo a madh-hab (kupit) a makalalauladon, giyanan so kupit o: Imam Ahmad Bin Hambal, go abu Dawood, go so Ibn Jareer. na aya bo a miyalamba sii sa giyanan a manga imam a mithatas so manga kupit iran, na so bo so pat kiran a manga Imam, a siran so: Abu Hanifa, Shafi-ie, Malik, Ahmad, sabap sa so manga kupit iran na miyasiyap o manga morit iran, go minidaptar iran sa satiman a kitab. na so manga pud a manga imam na da thatas so manga kupit iran, ka sabap sa da masiyap o manga morit iran, go da iran midaptar sa satiman a kitab.

So pat a manga Imam na sii kiran ini sabap o Allah a kiyasiyap o manga kokoman o agama a islam, ka sabap sa inaruga o Allah so kiyapagiklas iran sii ko kiyatontot iran sa ilmo, go so kiyaromasay ran sii ko kiyapagijtihad iran. na aya dun a mizaksi kiran ko kinisampay ran sa mujtahid mutlaq na so manga pud iran a manga ulama ko masa iran, go so langowan a manga ulama a miyakatondo-tondog sii ko omani masa, sa taman sa masa imanto.

Aya katharo o Imam Shamsodden Adh-Dhahabii sii ko kitab iyan a Siyaro a'laam An-Nobalaa na: "Miyakalaulad so mad-hab (kupit) o Imam Al-Awzai sa da mathay a masa, na oriyan iyan na miyanga-ada so manga phagonoton, sakamauto mambo so mad-hab (kupit) o Imam Sofyan, go so salakaw ruka niyan (a manga imam), ogaid na sii sa giya gawi-i (masa), na da miyalamba (a kupit) a rowar sa giyai a mad-hab (kupit) o pat a manga imam…"

Aya pud a sabap sa kiyatundo o pat ka tao a manga imam na pud anan sa kabaya o Allah, sa tindo iyan siran a pat ko manga ulama a manga mujtahid. Ka opama ka batano phamimikirana a giya-i a bilangan a pat (4), na lagid oba adun a papadalum non o Allah a ongangun, sa aya sabap na ilain tano so bilangan o manga Al-khulafa Ar-Rashideen a makalulubi ko langowan a manga sahaba ka pat siran, siran so: 

1- Abu Bakr As-Siddeeq 

2- 'Omar Bin Al-Khattab

3- 'Uthman Bin Affan 

4- 'Ali Bin Abi Talib

Na sii puman ko manga malaikat na pat mambo a matutundo kiran a manga alai pangkatan a manga malaikat sii ko Allah, siran so: 

1- Jibreel 

2- Mikaeel

3- Israfeel

4- 'Azraeel (ngaran o Malak Al-Maut) 

Na sii puman ko manga kitab a miyamangitoron toron sii ko manga Nabi na pat mambo a lalayonon pukha-aloy, giyanan so: 

1- Qur-an

2- Zabour

3- Tawrat

4- Enjeel 

Na sii puman mipantag ko manga tanda o Allah na tanto a madakul, ogaid na miyaloy ron so Allah sa pat, na sii niyan dun inaloy ko satiman a surah (Al-Gashiyah ), giyanan so: 

1- Unta

2- Langit

3- Palao

4- Lopa

Na sii puman mipantag ko manga olanolan na pat mambo a bithowanon sa Ash-horol Horom a miya-aloy sa qur-an, a giyanan so: 

1- Dhol-Qi'dah

2- Dhol-Hijjah

3- Muharram

4- Rajab

Wallahu A'lam.

Tonai sabap ago kaiportanti o kapakatundo o tao a muslim a da rampain ko manga sharat a kapagijtihad – lagid tano sa giyai a masa tano imanto- sa kapakatundo iyan sa isa a pagonotan niyan ko pat a manga imam?

Tanto a madakul a sabap ago kaiportanti o kaonot ago katundo sa isa ko pat a manga Imam. sa aya alowin tano ron na so manga importanti ron:

1. Kiya-ompongan ko manga ulama sa Usool a sadun sa muslim a da misampay sa daradat a mujtahid, na apiya pun ulama na oda sampain ko manga sharat a kapagijtihad, na miyapatoton a kapakaonot iyan ago kapakatundo iyan sa isa ko pat a manga imam sa pagonotan iyanon

2. So pat a manga imam na minisampay siran sa Ijtihad Mutlaq, goso sabot iran ko Qur-an ago Hadeeth na mas mala adi so sabot tano ron. na giyotoi sabap a patot ruk tano a kapaka-unot tano kiran, ka siran i malai sabot ko Qur-an ago so Hadeeth.

3. So manga Ulama a miyauna-an tano na aya kadakulan kiran na minisampay sa pangkatan a Mujtahid Moqayyad, na pumbasa-an i palaya siran dun mo-onot sa isa ko pat a manga imam, sabap sa sasabotun niran a dirambo puraotun sa sabot ago ilmo so pat a manga imam, sa aya ibaratiyan ko manga ala a Ulama na lagid o:

• Imam Al-Bukhari, sa aya kiya-aloyaon o manga ulama na sii suka niyan mo-onot ko kupit o Imam Shaafi-ie sii ko kadakulan a mas-alah, sa giyoto-i sabap a so Imam As-Sobki na inidaptar iyan so bukhari ko kitab iyan a Tabaqah Ash-Shafi'eyyah. Imam Tirmdhi, go Imam Nasaie, go Imam Ad-Daar Qutni , go Imam Ibnu Majah, go Imam Ibn Kather, go Imam Nawawi, go Imam Soyoti, go Imam Bayhaqi, go Imam Ibn Hajar ago so salakaw kiran na palaya siran mo-onot ko kupit o Imam Shaafi'i. 

• Imam Abu Haneefa na tanto mambo a madakul a manga ulama a mo-onot ko kupit iyan, lagid o Imam At-Thahaawi, Imam Az-Zayla'e, Imam Ad-Dihlawi, Shiek Al-Kandahlawi, Mohammad Al-Faateh ago so salakaw kiran a manga ulama a midadaputar sii ko kitab a Tabaqah Al-Hanafiyyah. 

• Imam Malik na madakul mambo a mo-onot ko kupit iyan a manga ala a Ulama, lagid o Imam Ibn Al-'Arabi, Imam Shatibi, Imam Qurtobi, ago so salakaw kiran a manga ulama a midadaputar so manga ngaran niran sii ko kitab a Tabaqah Al-Malikiyyah. 

• Imam Ahmad Bin Hanbal na midadaputar mambo sii ko kitab a Tabaqah Al-Hanabilah so manga ulama a mo-onot ko kupit iyan, lagid o Imam Ibn Taymiyya, go Imam Ibn Al-Qayyem, go Imam Abdul Qaader Al-Jaylaanie, go Imam Ibn Qodaamah, ago so salakaw kiran.

Samanaya na miyakarayag a so miyauna a manga ulama a miyamakalalai sowa ko islam, go manga-alai simba ko Allah na mo-onot siran ko pat a manga imam, go tomutundo siranon sa isa a phagonotan niran non, na mas-lubi a suk tano imanto a kapapantagan sa giya masa a makalalauladon so fitna ago kabobodai ko agama iphakaonot sa isa ko pat a manga imam.

Opama ka aya kokoman o kaonot ago katundo sa isa ko pat a manga imam na haram, odi na bid-'ah a marata, na aya dun a mananggilaon ago somaparon na so miyauna a manga ulama a manga alai sowa ko islam, go simba, go kaluk ko Allah. So Imam Abdul Qaader Al-Jaylaanie na aya taman a kapukhababayai niyan ko mad-hab (kupit) iyan a kupit o Imam Ahmad na gi-i niyan dipamangni-in a ron dun kapantagi a kapatay.

So pat a manga imam na sii siran inimbawata sii ko masa a miya-aloy o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam) a da-a lawan niyan a mapiya a masa, go tanto siran a marani ko masa o Rasulullah (Sallallaho 'Alahi Wasallam) a di suk tano, ka labi labi magatos ragon a pagulutan iran ago so Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam), na suk tano imanto na labi dun sanggibo ragon a kiya-awat tano ko masa o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam). Na mas lubi a sirani titho a makasasabot piyapiya ko mapapadalum a manga kokoman ko manga katharo o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam) a di suk tano, ka khapakay a adun a manga hadith a manga sahih a minisampay kiran na da ruk tano misampay, ka ba lagid o Qur-an a ini diyandi o Allah a kaziyapa niyanon, na so hadeeth na da niyan diyandi-in obaniyan ziyapa.

Opama ka igunuk so kaonot sa isa ko pat a manga imam, na aya dun a risolta a khaolaola o simba o manga muslim na pumubaloy a baya a ginawa, ka omani isa na aya dun a phamimili-in niyan na so malubod ko ginawa niyan, sa pumbaloy so antap iyan a kunaba thitho a simba a para ko Allah, ka para ko ginawa niyan, Sa giyanan i pumbuthowhan o manga ulam sa Talfeeq, aya ma-ana niyan na kapamimili sa malubod ko manga kupit o manga Imam, na aya kokoman anan ko Jom-hoor (kadakulan) ko manga ulama na haraam.

So da misampay sa pangkatan a mujtahid na amay ka aya niyan dun sana-an na so maito a sabot iyan ko islam ka mag-ijtihad ko kipunggolalanun niyan ko manga kokoman o pithibarangan a manga simba, na aya katharo-on o manga Ulama a manga Mujtahid na apiya pun masogat iyan so bunar na aya niyan badun kiyadosa, ka sabap sa da niyan pangnala ago da niyan ndodi so saboton o manga Ulama a manga Mujtahid.

Opama ka tomundo so muslim a da rampain sa mujtahid sa isa ko pat a manga imam a phagonotan niyan, na kunaba aya ma-ana niyan na ba da niyan kaonoti so Qur-an ago Hadeeth, ka aya mata-an a bunar na so kaonotinga sii ko isa ko pat a manga imam na lagid oba aya kiyaonotan ka na so Qur-an ago so Hadeeth, ka sabap sa so pat a manga imam na palaya siran mo-onot ko Qur-an ago so Hadeeth. 

Bunar dun a so Qur-an na di kharibat ago aya pagonotan, ogaid na aya pakaiza ko sii ruk tano a kunaba manga mujtahid, ino mangaday so sabot tano ko Qur-an ago so Hadeeth di kharibat, o anta aka pukharibat? Ino khamantokan iyan so titho a morad o ma-ana o Qur-an ago so Hadeeth anta aka di? Na mas lubi a mala so saboton o pat a manga imam ago marani sii ko bunar a di so sabot tano ron. Na giyanan i sabap a mas taralbi na sii tano makandod ko sabot o pat a imam a manga mujtahid sii ko Qur-an ago Hadeeth, ka mas-mala a sarig tano ko sabot iran ko Qur-an ago so Hadeeth a diso sabot tano ron, ka aya sabap na minirampay siran ko daradat a Ijtihaad a Muthlaq, go mas mala a miyaosar iran a oras sii ko katontot sa ilmo a di suktano.

Bunar dun ada ma-aloy sa Qur-an ago sa Hadeeth oba ini sogo o Allah a kapagonoti ko pat a manga imam, ogaid na aya zabotun tano na kunaba langowan a shae, odi na galubuk ada ma-aloy sa Qur-an ago sa hadeeth, go da nggalubuka o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam) ago so manga Sahaba niyan na ba aya kokoman niyan na haraam, odi na bid'ah a marata, ka opama ka aya kokoman o shae ago galubuk ada ma-aloy sa Qur-an ago sa hadeeth, go da nggalubuka o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam) ago so manga Sahaba niyan na haraam odi na bid'ah a marata, na samanaya na suktano i makasosogok sii ko bid-'ah ka madakul a pimbago tano sa giyai masa a da ma-aloy sa Qur-an ago sa Hadeeth! Lagid o kambalay sa madrasah, odi na kaosar sa miyamangibago a pagosarun a da a maaloy sa Qur-an ago sa Hadeeth. Aya osto a bunar na odi tano mubalingan ko osayan o manga ulama a manga Mujtahid ko titho a osayan o bid'ah na ditano dun sabotun phiya-piya. Sa aya tano ndodan so osayanon o Ibn Al-Hajar Al-Asqalani ago so Imam Nawawi ko manga Kitab iran. Ka aya siyabot ko osayan niran non na so bid'ah na dowa soson: Bid'ah a mapiya ago Bid'ah a marata. So Ibn Al-Atheer (Rahimahollah) na aya katharo iyan na: "so Bid'ah na dowa soson: Bid'ah a toro-an, ago Bid'ah a kadadag." Tanto ko madakul a katharo o manga mujtahid a manga ulama a aya mitotoro iyan na adun a bid-'ah a mapiya ago bid'ah a marata.

Kataya so saba-ad a ibarat o manga Bid-'ah a mapiya a miya-adun sii ko oriyan o kiyawapat o Nabi (Sallallaho 'Alahi Wasallam):

1. So kiyatimowa ko Qur-an ko masa o Abubakr ago so 'Omar.

2. So kiyatimowa o 'Omar Bin Al-Khattab sa satiman a jama ko manga tao sii ko sambayang a taraweeh.

3. So kiya-awata o Omar Bin Al-Khattab ko Maqam o Ibrahim sa Ka'abah, ka aya paka-asal na midudukut sa Ka'abah.

4. So kiyambagowa o Uthman Bin Affan ko paganay a bang sii ko sambayang a Jama'at.

5. So Khabab Bin 'Adie na suka niyan i pagampaganay a mbago ko zambayang a dowa raka-at a sonat sii ko kiyabonowaon, a bithowan sa sunnat al-qatl.

6. So kiyatagowi sa manga titik ko Qur-an ago so kiyapamarisiron, na siyanan miya-adun sii ko masa o manga Tabi-in.

7. So kiyambagowa o Muslim a Datu sii sa ingud a Irbil ko gii kasulasula-a ko Rasulullah sii ko oman olan a Rabi'ol Awwal. na sii ko kiyailayaon o manga Ulama a manga Mujtahid sii sa giyoto a masa a kala iyan i gona, ka pukhasabapan sa kapukhatadumi o manga muslim ko kalbihan o Rasulullah (Sallallaho 'Alahi Wasallam), go pukhailot iyan so gi-i iran di kanggiginawa-i, na piyakay iran a kaphagaduna-on sii ko oman ragon.

وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمين

inisorat i : ABUHASNA

References – المراجع

1- الاجتهاد في الشريعة الإسلامية – للشيخ محمد فوزي فيض الله .

2- التقليد الشرعي – للشيخ المفتي عبد الرحيم اللاجفوري .

3- التمذهب – للشيخ عبد الفتاح بن صالح اليافعي .

4- سد الذريعة لتحقيق معنى

 Posted in: Agama Islam by: Ansary Dibaratun Sultan 

So Kiyapag-Islam o Bilal Habashi (r.a.) ago so Kiyarasay Niyan

So Kiyapag-Islam o Bilal Habashi (Radiallaho ‘Anho) ago so Kiyarasay Niyan

So Bilal (Radiallaho ‘Anho) na isa sekaniyan a miyatindos ko manga pamito-onen a manga Sahabah a pag-‘bang ko Masjid o Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam). Oripen sekaniyan a pho-on sa Habasha o isa Kafir sa Makkah. So kiyasoled iyan ko Islam na katawan den a di oto kabaya o khirek rekaniyan sa giyoto-I sabap a tanto sekaniyan den a riningasa sa tanto a malipedes. So Ummayah Bin Khalaf, a sekaniyani piyamoroporo-an a rido-ay o Islam, na pephaka-igaan niyan sekaniyan sii ko lomalangga a bayanek igira maotho a alongan ago pembetadan niyan sa mapened a wator so rareb iyan, ka aniyan di khaka-og so isa bo a anggaota. Gii niyan non gi-I tharo-on:

“Awa-I ngka so Islam ka odi na khatotongka sa taros a aya ngka den iphatay.”

Minsan pen giyangkaya mambebetad na so Bilal (r.a.) nag ii niyan di matharo:

“Ahad” “Ahad” [So Isa-isa (Allah subhanahao wa ta’ala)]

Igira gagawi-I na gi-I sekaiyan gi-I peranegen a lilit na so baneg a pekhatago rekaniyan na aya peman ipembetad ko lomalangga a bayanek ko kapita iyan ka aniyan misangkop so Islam o din a malanat a kaphatay niya sabap ko manga pali iyan. So gi-I ron meraneg na pendokawan siran sa gi-I siran zosokeli (So Abu Jahl, so Ummayyah go so manga ped) go siran na gi-I melalawana o antawa-a-I da-a lawan niyan kiran a maniksa (a mapakasangkop iyan), ogaid na so Bilal (r.a.) na daden sangkop. Taman sa so Abu Bakr (r.a.) na piyamasa niyan taros a piyakamaradika iyan, sa mimbaloy sekaniyan a maradika a Muslim.

Sabap sa so Islam na inipangenda-o niyan so ka-iisa isa o Miyangaden a Lebi a Mala, ogaid na so manga Mushrik sa Makkah na paparatiyaya-an niran so madakel a manga barahala (a ropa) a mama ago babay go aden pen a manga bababa-oni daradat a manga barahala, na giyoto-I sabap a so Bilal (r.a.) na gi-I niyan khasokasowin so:

“Ahad” [So isa-isa]. “Ahad” [So isa-isa]

Giya-I tanda ko babaya iyan ago panagontaman niyan ko Allah (Subhanaho Wa Ta’ala). So Allah (Subhanaho Wa Ta’ala) na tanto rekaniyan a mala sa apiya-I kasakit iyan a siksa na di ron phakabalamban sa kapetharo-a niyan ko Soti a Ingaran Niyan. Miyapanothol a so manga bagowa mama sa Makkah na gi-iran thonda-an sa soled a Makkah, go so gi-I niyan katharo-a ko “Ahad!” “Ahad!” na aya iran den pekhinao.

Ilaya niyo o andamanayai kiyabalasi o Allah (Subhanaho Wa Ta’ala) ko kiyaphantang iyan. Miyakowa niyan so daradat a kiyabaloy niyan a aya pag-‘bang ko Masjid o Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam). Di sekaniyan khabelag ko Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) melagid sa inged ago sa lakawan a aya pephagbang ko omani Sambayang iyan. Si-I ko oriyan o kiyawapat o Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) na tanto rekaniyan a mapened so kababaling iyan sa Madinah sabap ko kadali iyan non ko omani pekhilakad iyan ago omani pizokosokowan a darepa. Giyoto-I sabap a miyawa sa Madinah na miyatekhes so niat iyan a si-I niyan pageposa so kaoyag-oyag iyan sa Lalan ko Allah (Subhanaho Wa Ta’ala). Miyaka-isa na pithataginep iyan so Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) a gi-I niyan non tharo-on:

“Hay Bilal! Inowa-I a da kongka den bentelen?”

Soden so kiyapakanao niyan na somiyong sa Madinah. So kiyapaka-oma niyan ro-o na so Hasan ago so Husain (Radiallaho ‘Anhoma) a manga apo o Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) na pyangeni ran non a sekaniyani magebang. Di niyan siran kharao somangka sabap sa langon niyan siran pekhababaya-an. Ogaid na soden so kiyapho-on niyan magebang, na so langowan o tao sa Madinah na langon siran den miyakagoraok sa marayag sabap ko rata a ginawa iran sa kiyatadem iran ko manga pipiya gawi-I ko masa o Nabi (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam). Apiya so manga ba-I na miyakaliyo ko manga walay ran a gi-I nggogoraok. So Bilal (r.a.)na miyawa bo sa Madinah na si-I ko miyakapira gawi-I na miyawapat sekaniyan sa Damascus ko ika dowa-polo ragon ko oriyan o Hijrah. 

Mga Kalbihan o "Lailaahaillallah"

Mga Kalbihan o "Lailaahaillallah"

• Piphaporoan a tadn-tadm ago so “Alhamdo Lillah” I piphaporoan a Dua
• So “Lailaahaillallah” na mapened a di so pito a langit ago so lopa
• So tolabos a Zakir ko “Lailaahaillallah” na phaka soled sii ko Sorga 
• So manga pinto o Langit na peleka-an ko gi-I tharo ko “Lailaahaillallah”
• Miyasalbo a kalangkapan o Sorga ko isa a kalilimod o manga Sahabah
• So balas o Imaan sabap ko gi-I katharoa ko “Lailaahaillallah”
• So kapaka-ndakela ko gi-I katharo a ko “Lailaahaillallah” ko onaan pen a kapatay
• So tolabos a kisaboten ko “Lailaahaillallah”khilidas ko Naraka 
• So “Lailaahaillallah” – manga gonsi ko Sorga
• So kapekhada o manga dosa sabap ko kipezaboten ko “Lailaahaillallah”
• So kapethabada ko ‘Pola-os a Sindaw’ sii ko kisaboten ko “Lailaahaillallah”
• So miyamaratiyaya ko “Lailaahaillallah” na khapokason so book sii ko Qobor ago sii ko Gawi-I a Kaphangokom 
• So “Lailaahaillallah” mapened a di so siyaw-polo ago siyaw a sosoratan sa Amal a marata
• So “Lailaahaillallah” na mapened di so madadalem ko manga Langit ago so Lopa
• So “Lailaahaillallah” na miyaka pene-pened a da-owa
• So “Lailaahaillallah” na mapephakala iyan so manga pipiya Amal angkaya Ummat
• So misosorat ko manga pinto o Sorga
• So tao a gi-I tharo sa “Lailaahaillallah” na phakasoled ko Kota o Allah
• So “Lailaahaillallah” I maporo a Dhikr ago so Istighfari maporo a dowa-a
• I-Khabinasa o shaytan sabap ko dii katharo-a ko “Lailaahaillallah” ago Istighfar
• So tolabos a katharo-a ko “Lailaahaillallah” si-I ko kaphatay o tao na kaphangakowan niyan so tao ko kapaka soled sa Sorga
• Manaros a kaphamanik ko Allah o “Lailaahaillallah” go so Dowa-a o Ama ko wata iyan a mama
• Hiyaram so Naraka ko tao a tolabos a kipezaboten niyan ko “Lailaahaillallah”
• So kipezaboten o phatay ko “Lailaahaillallah” na khapokas iyan non so kasakit o kapatay go kha-akowan niyan ko kapaka soled sa Sorga
• Tiyangked o Abu Bakr (r.a.) a so kathagompiya na sii ko “Lailaahaillallah”
• Tiyangked o Omar (r.a.) a so “Lailaahaillallah” i-aya maporo a katharo ko kapaka selang sa maliwanag go so paratiyaya
• So “Lailaahaillallah, Muhammador Rasulullah” na misosorat ko ‘Arsh
• So ‘Isme Azam’ na manden so “Lailaahaillallah”
• So kakhamaradika ko Naraka o langon a tao a minisabot iran so “Lailaahaillallah” odi na aden a paratiyaya niyan a izan bo indang 
• Pekhalalas iyan so manga dosa 
• So kisaboten ko “Lailaahaillallah” I maporo ko langono manga Amal
• So katharoa-on sa makasapolo na mbalasan sa 40,000 a balas a mapiya 
• So “Lailaahaillallah” a khaparoli o petharoon so balas a dowa ka milyon
• So dua’ oriyan o Abdas a peleka-anon so walo a pinto o Sorga
• So “Lailaahaillallah” I miyakaporo poro ko pito polo a pangkatan o paratiyaya, Iman