Kalbihan o Surah Mulk

Miyakathitayan ko Abu Hurairah (Radiallaho ‘Anho) a pitharo iyan a pitharo o Rasulullah (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam), “Aden a madadalem ko Qur’an a Surah a telo polo a Ayat iyan a zapa-aten niyan so tao taman sa karila-an sekaniyan. Giyoto so Tabarakalladhi biyadihil Mulk.” [Al-Tirmidhi, 2891; Ahmad, 7634; Abu Dawood, 1400; Ibn Maajah, 3786. Miyatharo a Hasan sa al-Tirmidhi ago sa al-Albaani a Saheeh al-Tirmidhi, 3/6.]

So Jabir (Radiallaho ‘Anho) na piyanothol iyan a so Rasulullah (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) na diden phakatorog taman sa di niyan mabatiya so Sowar ‘Alif-Lam-Mim-Sajdah’ ago so ‘Tabarakalladhi’. [Miyatharo sa al-Tirmidhi, 2892; Ahmad, 14249. So Al-Albaani na miyatharo iyan a Saheeh  sa al-Tirmidhi (3/6)]

So siksa ko Qobor na kena ba mapendidimatag. Oriyan o kapatay na aya paganay a towak a khaokitan o tao na so Qobor. Oman tomindeg so Uthman (Radiallaho ‘Anho) ko Qobor, na pengora-ok sekaniyan sa tanto a mala taman sa so manga sompa iyan na pekhabasa o lo’ iyan. Aden a miniza-on o ino igira miya-aloy so Qobor na mala-a kapephakagora-ok iyan a di igira miya-aloy so Sorga ago so Naraka. Inisembag iyan “Miyaneg aken ko Rasulullah (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) a so Qobor na aya paganay a towak ko Alongan a Maori. Sa tao a makalidas ko kasiksa-an non na so phamakatondog a darepa na langon rekaniyan phakalebod, go so tao a di si-i makalidas ko siksa, na sekaniyan na so langon o phakatondog a khaola-ola niyan na lebi a maregen. Ago miyaneg aken a dapen a siksa a piyakalek-lek a ba niyan kalawani so madadalem ko Qobor.” [Miyapanothol i al-Tirmidhi, 2308; Ibn Maajah, 4567; Miyatangked a hasan i al-Albaani sa Saheeh al-Jaami’, 1684]

 So Khalid Ibn Ma’dan (Radiallaho ‘Anho) na miyatharo iyan a miyaneg iyan a tothol “Aden a mama a baradosa, ogaid na lalayon niyan pekhabatiya so Surah Sajdah. Daden a salakao a pembatiya-an niyan. Giyangkanan a Surah na giyayad iyan so manga papak iyan sangkoto a mama oriyan niyan na pitharo iyan, ‘Kaden ko! Giyangkaya mama na lalayon ako niyan pembatiya-an’. So sapa-aton angkoto a Surah na tiyarima o Allah. Inisogo a omani dosa niyan na samba-an sa mapiya ‘amal”. So Khalid Ibn Ma’dan na iyan pen; “Giyangkaya a Surah a zapa-aten niyan so pembatiya-on si-i ko Qobor a gi-i niyan tharo-on ‘Ya Allah! O benar bo a madadalem ako ko Kitab Ka, na tarima-ang Ka so sapa-at aken, odi na pakiponasen akong Ka ko Kitab Ka’ Giyangkaya Surah na phaniyaropa sa papanok, a nggayaden niyan so manga papak iyan ko miyatay na ziyapen niyan ko siksa ko Qobor.” Miya-aloy niyan pen a giyangkaya a kalbihan na lagidoto mambo [a madadalem] ko Surah Tabarakalladhi. Sekaniyan na diden phakatorog taman sa di niyan mabatiya angkanan a dowa a Surah. [Mishkat al-Misbah]

Miyapanothol o Ibn Abbas (Radiallaho ‘Anho) “Aden a manga Sahabah a piyakatindeg iran so barom-barong iran, si-i ko isa a darepa a di iran katawan na aden a Qobor sangkoto a darepa. Baden minitekao a sangkoto a masa a pepkhakatindegen niran so barom-barong na miyaneg iran a tao a pembatiya-an niyan so Surah Tabarakalladhi. Piyanothol iran noto ko Rasulullah (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam) na inosay niyan kiran a giyangkaya a Surah na linding ko manga siksa o Allah ago phakatangked ko kapakaselang sa maliwanag.” [Tirmidhi]

Giyangkaya peman a manga kha-aloy tano na manga da'ef (kenaba mabager a hadith)a hadith. Giyaya so manga:


1. Miya-aloy niyan sa isa a Hadith a sa tao a batiya-an niyan so Surah Tabarakalladhi ago so ‘Alif-Lam-Mim-Sajdah’ ko pageletan o Sambayang ko Maghrib ago so Sambayang ko ‘Isha na lagid sekaniyan o tao a initindeg iyan so Sambayang ko miyababasa-gawi-i ko ‘Lailatul Qadr’ [ika 27 a gagawii ko Ramadhan]. 


So Al-Aloosi na miya-aloy niyan sa Rooh Al-Ma'aani (21/116) pho-on sa Al-Sayoot na miyatharo iyan: Aden a pelagidan aya a hadith a miyatitayan pho-on rekaniyan -- maana Al-Suyooti -- ago so Al-Waahidi pho-on sa hadith o Ubayy Ibn Ka'b ago Al-Tha'labi a pho-on sa hadith o Ibn 'Abbaas. So Wali Al-Deen na somimbag siran: "Di ako pagayon san, giyanan na kenaba mabager a hadith" 


2.So makapantag ko Surah Tabarakalladhi na aden pen a ‘rywayat’ a pitharo o Rasulullah (Sallallaho ‘Alaihi Wasallam), “So poso aken a tanto niyan a mandidingan-dingan a giyangkaya Surah na mapadalem ko poso o pithanggisa-an o miyamaratiyaya.”

3. So Ta’us (Rahmatullahi ‘Alaihi) na pitharo iyan, “Giyangkaya a dowa a Surah na kadadaleman sa nem-polo a kalbihana milalawan ko kalbihan o apiya antona-a Surah.”